Sport en bewegen, ‘s werelds grootste taal! | Judo inspireert andere sporten

Bewegen is ‘s werelds grootste taal. We herkennen over de landgrenzen en door taalbarrières heen beweegpatronen van elkaar. Dit geldt ook voor sport. Sport is bewegen binnen gestelde kaders en met een specifieke (sport)cultuur, maar het blijft bewegen. Als we deze generieke beweegpatronen (handelingen) nu eens nader onder de loep leggen, dan zien we dat veel sporten meer op elkaar lijken dan velen van ons denken. Sporten hebben een specifieke ’identiteit’ (unieke sport profielen kunnen worden gegenereerd op basis van taak-constraints per sport – Teunissen et al., 2020), regels en omgangsvormen die bepalen hoe te bewegen, maar de bewegingen zelf komen vaak overeen. Denk bijvoorbeeld aan het werpen bij judo (trekken, duwen, vallen, rollen), in het rugby komt dit ook voor, geeft Jan Willem Teunissen, Bewegingswetenschapper en expert in transfers tussen sporten en brede motorische ontwikkeling aan. Sterker nog, meerdere rugbycoaches zeggen dat de tackle bereidheid van voormalig judoka’s hoger ligt dan rugbyspelers die specifiek zijn opgeleid. Daarnaast heeft Teunissen (o.a. ook grondlegger van het Athletic Skills Model) jaren bij Ajax gewerkt. Hij schreef het opleidingsconcept voor de jeugdopleiding waar judo als donorsport een prominente plek in had – o.a. Donny van de Beek en Matthijs de Ligt komen uit deze route voort. Interessante materie…

Concreet betekent dit dat het geleerde in een sport van enorme meerwaarde kan zijn in een andere sport – het Transfer of Learning concept. Het leren werpen in judo, heeft een directe transfer naar rugby. Het trekken en duwen in zowel rugby als judo is zeker niet de enige transfer die gemaakt kunnen worden tussen sporten. Zo zijn er vele overbrengingen mogelijk; niet alleen op fysiek/motorisch niveau, maar ook op tactisch en sociaal. Judo Bond Nederland (JBN) gelooft in het breed motorisch opleiden van kinderen en het concept dat we veel kunnen leren van andere sporten. Met de samenwerking van Judo Bond Nederland en Sportsinspirator laat de JBN zien dat transfers tussen judo en andere sporten hoog is en dat we als sportbonden van elkaar kunnen leren. Judo is een veelzijdige sport waar veel fundamentele beweegvaardigheden in terugkomen die ondersteunend kunnen zijn voor andere sporten – vandaar dat er bij Ajax in de jeugdopleiding ook aan judo gedaan wordt. De transfer kan ook de andere kant op gemaakt worden. Wat kan judo bijvoorbeeld leren van de balans en rotatieoefeningen uit het turnen.

Judo video’s als inspiratie voor oefeningen
Middels het online platform www.sportsinspirator.nl is het mogelijk om te zoeken naar deze ‘overdracht van beweegvormen’ middels de content van de JBN en andere sportaanbieders op het platform. De gemeenschappelijke taal van bewegen die op het platform uiteen is gezet, maakt het mogelijk om verschillende sporten samen te laten communiceren over trainingsinhoud (oefenvormen ter inspiratie). De JBN heeft video’s beschikbaar gesteld waarin per niveau (kleur band) inspiratie wordt gegeven voor het aanleren van judo vaardigheden. Deze inspiratie is ook direct te gebruiken door o.a. voetbal en rugby.

Judo als donorsport
De beweegvormen uit het judo lenen zich erg goed om andere sporters, waaronder voetballers en hockeyers, beter te maken, zo blijkt uit onderzoek. Waar de voetbaltraining niet in voorziet, kan de judotraining aanvullend zijn (Teunissen et al., 2020). Judo kan kinderen zowel fysieke, mentale als sociale vaardigheden helpen ontwikkelen. Hierbij zijn de volgende elementen uit het judo aanvullend op kinderen die bijvoorbeeld voetbal beoefenen:

• FUNdamentals - basisvormen van bewegen (coördinatie & motoriek) worden in veel verschillende oefeningen aangeleerd en verbeterd. Plezier is een belangrijk onderdeel, zodat kinderen plezier beleven in bewegen van hun lichaam. Effect op o.a.: voetenwerk & balbehandeling.
• Weerbaarheid – aan het judo ontleende trainingsvormen zoals stoeispelen, vallen en rollen worden gegeven voor het vergroten van de weerbaarheid. Effect op o.a.: duelkracht & mentale veerkracht.
• Core Stability – specifieke oefeningen voor de rompspieren voor een juiste houding van de wervelkolom. Effectief op korte termijn en onmisbaar voor de lange termijn. Effect op: ontwikkeling spierskelet.

Beweegvaardigheid
Ook oud profvoetballer Boudewijn Zenden gelooft in het breed motorisch opleiden en ziet absolute meerwaarde in het beoefenen van judo naast het voetbal. Zeker bij kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar oud. Hij zou dan ook alle kinderen en sportclubs aanraden om als tweede sport te gaan judoën. “Naast het aanleren van respect voor de leraar geeft het de kinderen de kans zichzelf allround fysiek en mentaal te ontwikkeling wat de kans op blessures aanzienlijk vermindert.”

Ruben Houkes (wereldkampioen judo) zegt hierover het volgende: “Het bewegingsonderwijs is minder geworden. Kinderen staan te vaak stil. Omdat ze ook minder buiten spelen, zijn ze ook minder vaardig. In veel sporten zijn lichaamshouding en balans heel belangrijk. Judo is net als gymnastiek, atletiek en zwemmen één van de moedersporten. Zij leveren een uitstekende basis voor een brede motorische sportontwikkeling”.

Waarden van het judo
Trekken, duwen, vallen, controleren en elkaars balans verstoren, zijn basisvaardigheden van het judo. Daarbij kenmerkt de judo zich door waarden die veel terugkomen in de sport. Onder andere door zuivere regelgeving in het judo worden onderdelen zoals respect, zelfvertrouwen, doorzettingsvermogen en weerbaarheid ontwikkeld. Ook samenwerken en het meegeven van waarden worden met judo geleerd en meegegeven. Voetbalinternational en voormalig judoka Jackie Groenen onderstreept dat ook: “Judotrainingen zouden standaard onderdeel moeten zijn van voetbalopleidingen want de huidige voetbalcultuur kan zeker leren van manieren van handelen en respectvol omgaan met anderen die de judosport kenmerken.” Ook geeft ze aan dat ze op het gebied van zelfvertrouwen kansen ziet. “Als ik voetbaltrainer was, dan zou ik ouders en kinderen adviseren om de combinatie van voetbal en judo aan te gaan. Vooral voor kinderen die moeilijkheden ervaren wat betreft motoriek of die relatief klein zijn, kan judobeoefening een enorme stimulans zijn, bijvoorbeeld voor hun zelfvertrouwen.” “Het mes snijdt, wat betreft de besproken combinatie, echter aan twee kanten. Het is belangrijk om te beseffen dat voetbal judoka’s ook verder kan helpen.”

Judo Bond Nederland vindt het een goede ontwikkeling dat platform www.sportsinspirator.nl sporters en coaches de mogelijkheid biedt te leren van de beweegpatronen uit andere sporten en werkt dan ook graag mee aan dit initiatief. Naast het feit dat de judosport een goede combinatie vormt met andere sporten, is het natuurlijk ook een prachtige sport om te beoefenen. Of je nu kampioen wil worden, je zwarte band wil halen of gewoon wil leren valbreken en stevig in je schoenen wil staan; judo biedt daarvoor de mogelijkheid en kan op verschillende manieren worden ingezet.

Teunissen, J. W. (AJW), ter Welle, S. (SEW), Platvoet, S. (SWJ), Faber, I., Pion, J., & Lenoir, M. (2020). Similarities and differences between sports subserving systematic talent transfer and development: The case of paddle sports. Journal of Science and Medicine in Sport. https://doi.org/10.1016/j.jsam...