Aikido

Aikido, de vloeiende manier

De grondlegger van het aikido, Morihei Ueshiba (vaak O-Sensei genoemd, 1883 - 1969) heeft uit verschillende vechtstijlen deze unieke zelfverdedigingskunst ontwikkeld. Wat betekent Aikido? Ai = bij elkaar passen (harmonie) of vrede, Ki = levenskracht (geestelijke-) of wilskracht en Do = de weg of de manier waarop je iets doet aikido, als relatief jonge krijgskunst, heeft zijn inhoud te danken aan jujutsu (Japans worstelen), kenjutsu (zwaardvechtkunst) en yarijutsu (speervechtkunst). O-Sensei had jujutsu (tegenwoordig jiujitsu) bij Tokusaburo Tojawa en Sakaku Takeda geleerd. De stijl van Takeda heeft de meest zichtbare invloed op de technische inhoud van aikido gehad. O-Sensei leerde kenjutsu (ook wel de moeder van alle Japanse vechtkunsten genoemd) bij Masakatasu Nakai, waar de vloeiende en ronde bewegingen van aikido vandaan komen. In kenjutsu wordt de botsing van zwaarden vermeden. De nadruk ligt op een vloeiende snijbeweging met het zwaard. De vertaling daarvan in aikido zijn de vloeiende en ronde bewegingen met het lichaam. De grondlegger van aikido had eveneens grote belangstelling voor diverse godsdiensten en filosofieën waaronder het zenboeddhisme. Bij de priester Mitsujo Fujimoto van de Shingon school leerde O-Sensei het zenboeddhisme.

Lees na onderstaande buttons verder.

Aikido is een sierlijke en effectieve budovorm voor jong en oud. Deze Japanse zelfverdedigingskunst kan zowel door dames als heren op elke leeftijd beoefend worden. Aikido is een ideale manier van lichamelijke ontspanning en geestelijke concentratie. In aikido staat het oosters principe 'meegeven om te overwinnen' centraal. Een aanval keert zich in aikido altijd tegen de aanvaller. Door gebruik te maken van aanvalskracht en richting weet de aikidoka door middel van werp- of klemtechnieken de aanvaller onder controle te brengen. De bewegingsvorm in aikido is elegant en soepel waarbij kracht een bescheiden rol speelt. Aikidoka's dragen over hun budokleding een wijde zwarte of donkerblauwe broekrok, (een hakama, de traditionele kleding van de samoerai). Aikido kent geen wedstrijden. Morihei Ueshiba heeft dat bepaald om te voorkomen dat door invloed van lichaamskracht en conditie de pure aikidotechnieken verloren zouden gaan. Ook heeft O-Sensei dat bepaald om te voorkomen dat door competitie het principe van harmonie te niet gedaan zou worden. Aikido wordt wel het meest complete budo genoemd omdat het in technisch opzicht relaties heeft met alle budovormen en in de beoefening ook gebruik gemaakt wordt van zwaard- en stoktechnieken.

Wat is aikido?
Aikido is een sierlijke en effectieve budovorm voor jong en oud. Deze Japanse zelfverdedigingskunst kan zowel door dames als heren op elke leeftijd beoefend worden. Aikido is een ideale manier van lichamelijke ontspanning en geestelijke concentratie. Aikido is een oosters principe waarbij 'meegeven om te overwinnen' centraal staat. Een aanval keert zich in aikido altijd tegen de aanvaller. Door gebruik te maken van aanvalskracht en richting weet de aikidoka door middel van werp- of klemtechnieken de aanvaller onder controle te brengen. De bewegingsvorm in aikido is elegant en soepel waarbij kracht een bescheiden rol speelt. Aikidoka's dragen over hun budokleding een wijde zwarte of donkerblauwe broekrok, (de traditionele kleding van de samurai). Aikido kent geen wedstrijden. Morihei Ueshiba (1883-1969), de grondlegger van het aikido, heeft dat bepaald om te voorkomen dat door invloed van lichaamskracht en conditie de pure aikidotechnieken verloren zouden gaan. Ook heeft Ueshiba dat bepaald om te voorkomen dat door competitie het principe van harmonie te niet gedaan zou worden. Aikido wordt wel het meest complete budo genoemd omdat het in technisch opzicht relaties heeft met alle budovormen en in de beoefening ook gebruik gemaakt wordt van zwaard- en stoktechnieken.

Naast aikido kennen we in Nederland het aikibudo en ki-aikido.
Aikibudo is sinds 1967 in Nederland te beoefenen. Hoewel lang in kleine kring beoefend is het heden ten dage een vechtkunst met een sterk groeiende belangstelling. Het begrip aikibudo is bij velen, ook budobeoefenaren, niet bekend. Er zijn, landelijk gezien, nog relatief weinig scholen waar aikibudo wordt onderwezen, al neemt het aantal scholen – met name in de Randstad - gestaag toe. Aikibudo is een vechtkunst die zijn oorsprong vind in de klassieke vechtkunst van de samurai, met name het daito-ryu aiki jiujitsu. Het aikibudo kenmerkt zich door cirkelende bewegingen, waarna via een worp of klem de tegenstander kan worden gecontroleerd. Het aikibudo kent, gezien de aard van de technieken, geen wedstrijden. Het vindt zijn oorsprong dusin het feodale Japan. Daarentegen woont Alain Floquet, de grondlegger van het aikibudo in zijn huidige vorm, in Frankrijk. Ki-aikido is een bewegingsvorm voortgekomen uit de traditionele Japanse krijgskunsten met als uitgangspunt dat de geest het lichaam beweegt. Als de kunst van het leiden van de geest wordt beheerst kan men op een eenvoudige manier een sterke tegenstander weerstaan. Ki-aikido is geen zelfverdediging op zich, maar in de technieken en bewegingen zijn elementen terug te vinden uit de filosofie, psychologie en de dynamica. Door op deze manier ki-aikido te beoefenen worden lichaam en geest getraind, de gezondheid verbeterd en het zelfvertrouwen verhoogd. Ki-aikido is zeker geen vechtsport en kent ook geen wedstrijden. We hebben de partner nodig om samen te leren bewegen en onnodige botsingen te voorkomen, waardoor de coördinatie van lichaam en geest verbeterd wordt.

Historie Japan
In het feodale Japan (ca. 1050-1875) was de rol van de keizer nog slechts formeel en hadden vele adellijke grootgrond-bezitters het voor het zeggen. Deze grootgrondbezitters, Daimyo's genoemd, hadden ieder een eigen leger en vormde met familie en getrouwen van lagere adel een clan. Onderling bestonden vele twisten om uitbreiding van de macht. Iedere clan oefende voor de strijd en ontwikkelde vaak zijn eigen technieken en strategieën die streng geheimgehouden werden. De nadruk lag op het gebruik van wapens, maar als noodzakelijke aanvulling hoorde ook het ongewapend vechten erbij.

Één van deze clans werd geleid door de Minamoto familie, een belangrijk adellijk geslacht, dat afstamt van de 56e keizer van Japan, Seiwa Tenno (859-876). Behalve het trainen met wapens, hielden zij zich bezig met een oude vorm van Sumo, wat het principe van aiki (harmoniering van (innerlijke) krachten) in zich had. Shinra Saburo Minamoto Yoshimitsu (1045-1127), generaal in het leger van de clan, was een Sumo kampioen (yumitori). Hij structureerde de technieken, zo dat er voor het eerst sprake was van een systeem en schiep zo een school. Yoshimitsu werd wel Saburo Daito genoemd, omdat hij in het Daito-huis woonde. Toen hij een school stichtte noemde hij deze dan ook de Daito-ryu (ryu = school). De stijl van de school werd Aiki jiu-jitsu genoemd. Zijn oudste zoon die de school leidde verhuisde naar het dorp Takeda, in de provincie Kai. Dit was aanleiding om de familienaam te veranderen in Takeda. Door diverse omstandigheden is de Takeda-clan verslagen (1573) bij de slag bij Nagashino. - De beroemde Japanse regisseur Akira Kurasawa maakte een mooi epos over de teloorgang van de Takeda-clan in de film Kagemuscha (schaduwkrijger).

De overgebleven familieleden moesten hun bezittingen opgeven en zijn naar een bevriende clan (de Aizu) op het noordelijke eiland Hokkaido verhuisd. De Daito-ryu verhuisde mee. Het was in die tijd gebruikelijk technieken alleen binnen de clan te doceren of aan voorname overheidsbekleders van leger en justitie. Deze geheimhouding duurde tot na 1900. Onder de 30.000 (geregistreerde) leerlingen was Morihei Ueshiba, de latere grondlegger van het aikido.

Heden ten dagen is de hoofdzetel van de Daito-ryu nog steeds op Hokkaido, bij de Takeda-familie. In 1993 is het toenmalige hoofd van de Daito-ryu, Tokimune Takeda (de zoon van Sokaku Takeda) overleden. Er was binnen de familie geen opvolger voorhanden om de school technisch voort te zetten. Tokimune Takeda heeft daarom Katsuyuki Kondo, in Tokyo, aangesteld als hoofdmeester (Soke Dairy) van de school.

Er zijn vele stijlen en scholen die sterk zijn beïnvloed of zijn ontstaan uit de Daito-ryu. Zo ontving Morihei Ueshiba (de latere grondlegger van het aikido) twee van de drie lesbevoegdheden en stichtte een eigen dojo. In de jaren 1920/1930, toen Ueshiba hoofdzakelijk les gaf in Daito-ryu Aiki jiujitsu, stuurde Jigoro Kano, de grondlegger van het judo, een aantal van zijn topmensen naar Ueshiba voor onderricht.

Één van deze leerlingen was Minoru Mochizuki. Op zijn beurt kreeg hij, na jaren van trainen, van Ueshiba een lesbevoegdheid in het Daito-ryu Aiki jiujitsu. Naast judo en aiki jiujitsu was Mochizuki ook expert bij de beroemde klassieke zwaardschool Tenshin Shoden Katori Shinto-ryu. Toen Mochizuki zijn eigen weg ging doceerde hij deze Budotakken, met een sterk eigen visie. Hij noemde zijn school Yoseikan Shinto-ryu.

Historie Nederland
Nadat Teun Tromp de ontwikkeling van het Yoseikan aikido jiujitsu in gang had gezet heeft het langzaam maar zeker vaste wortels gekregen in Nederland. Andere beoefenaren van het eerste uur waren Jaap Hoogendam, Jan Dotinga en Rob Breedveld, toen nog beginnend leerling van Teun Tromp. Een deel van de beoefenaren kwam in contact met aikidoleraren uit Japan. Velen voelde zich daartoe aangetrokken en maakte de keuze om aikido te gaan beoefenen. Het CERA Aikido, zo genoemd na 1973, bleef lang binnen een kleine groep beoefend. Dit kwam o.a. doordat Alain Floquet eind jaren zeventig niet meer door de Budo Bond Nederland (BBN) werd uitgenodigd. Wat lag hieraan ten grondslag. In Frankrijk werd Alain Floquet lid van de IMAF. Deze stap was logisch omdat de IMAF in Japan de belangrijkste overkoepelende organisatie voor budo is. In Nederland was het aikido ondergebracht bij de toenmalige Budo Bond Nederland (nu Judo Bond Nederland). De BBN verzorgde als enige erkende opleidingen voor judoleraar.

Dick Schilder was in die tijd het hoofd van IMAF Nederland. Onder de vlag van de IMAF besloot ook Dick Schilder een opleiding tot judoleraar te starten. Hoewel de leraaropleiding van Dick Schilder feitelijk niets met de IMAF zelf te maken had, zag de BBN dit als concurrentie en deed de IMAF in de ban. Zo ook Alain Floquet, hoewel deze niets met bovenstaande te maken had. Als oplossing voor Nederland kon Alain Floquet zijn tweede man Alain Roinel sturen om stages te geven. In Nederland werden in die tijd regelmatig stages gegeven door Ad Hoogendam en Roel van Beusekom. Wie bij Alain Floquet wilde trainen moest naar Frankrijk. Dit was niet voor iedereen weggelegd. Iemand die dit jaarlijks deed (en nog steeds doet) is Rob Breedveld.

Midden jaren tachtig hebben Rob en Teun de koppen en financiën bij elkaar gestoken en de belangenvereniging Aikibudo Nederland opgericht. Deze belangenvereniging had toen tot doel om Alain Floquet, buiten (inmiddels) Judo Bond Nederland om, naar Nederland te halen zodat meer beoefenaren bij de grondlegger konden trainen. Dit werd een succes en kreeg zo vervolg.

Vanaf die tijd stijgt ook het aantal beoefenaren gestaag. Het ledental van de belangenvereniging werd uitgebreid onder voorzitterschap van Teun Tromp en er kwam een aangepaste doelstelling, namelijk: het bevorderen en promoten van het aikibudo in Nederland. De leden zijn leraren of scholen die zijn aanesloten bij de JBN. Na aandringen van de toenmalige voorzitter van de Nationale Commissie Aikido van de JBN, Pierre Gereadts, is de naam van de belangenvereniging veranderd in aikibudo/JBN. Inmiddels wordt ook Alain Floquet weer enkele jaren door de JBN uitgenodigd voor een jaarlijkse stage.